Merhaba
Bağışıklık korumaya yönelik yazımda bahsettiğim antioksidanlar ve işleyişi hakkında ayrıntılı bir yazı yazmak istedim.
İlk olarak kelimeyi incelediğimizde anti (karşı)- oksidasyon(oksitlenme) şeklinde ayırabiliriz.Bu bize zaten ipucu veriyor.
Peki vücudumuzda oksidasyona uğrayan şey nedir?
Özellikle yağ ve yağ içeren gıda maddelerindeki oksidasyonu geciktirmek için antioksidant adı verilen çeşitli gıda maddeleri kullanılır.Ancak karbonhidratlar ve proteinler de oksidasyona uğrar.
Nedir bu oksidasyon? Lipit oksidasyon reaksiyonlarının birinci basamağında aktif radikal oluşur. Isı ışık veya metal iyonlarının varlığında allil grubuna komşu C atomuna bağlı H atomu yapıdan ayrılır. Ayrılan H atomunun bağlı olduğu radikal aktivite kazanır.Oksidasyon sonucu vücudumuza zararlı olan serbest radikaller oluşur.
Dip Not: Maillard reaksiyonu nedir?
Gıdaların enzimatik olmayan tipteki kahverengileşme (esmerleşme) reaksiyonlarından en önemlisidir.İndirgen şekerler ile proteinlerin serbest amin grupları veya aminoasitler arasında gerçekleşir.
Ekmeğin kızarması ya da fırın sütlacın kızarmış yüzeyi buna örnek verilebilir. BUNLAR KANSEROJENDİR.
Antioksidanlar nasıl çalışır?
Canlılarda, kimyasal süreçler (prosesler), özellikle oksitlenme, serbest radikallerin oluşmasına neden olur. Serbest radikaller( yüksek reaktif yani bağ kurmaya çok istekli) farklı moleküller ile kolayca reaksiyona girebilir ve hücrelere, canlıya zarar verebilir.(Tümör oluşumu,damar tıkanıklığı,vb. serbest radikaller sebebiyle oluşur.) Antioksidanlar serbest radikallerle reaksiyona girerek (onlarla bağ kurarak) hücrelere zarar vermelerini önler. Bu özellikleriyle hücrelerin anormalleşme (tümör oluşturma risklerini) azaltırlar.
En çok bildiğimiz antioksidanlar neler?
Askorbik Asit (C Vitamini)
Turunçgiller, domates, yeşil yapraklı sebzeler (brokoli, ıspanak vb.) ve patates gibi sebze ve meyvelerde bulunuyor. DİKKAT! Etkisini çabuk kaybettiği için bu besinlerin pişirilmeden ve suyu sıkılması yerine kesilip hemen tüketilmesi gerekli.
Aşağıda en çok C vitamini içeren besinlerden bazılarını görebilirsiniz.
2. Alfa tokoferol (E Vitamini)
Buğday, mısır, darı, pirinç gibi tahıllarda çok bulunur. Bunun dışında ayçiçek yağı, mısırözü yağı, pamukyağı gibi yağlarda, ceviz, badem ve yerfıstığı gibi kuru yemişlerde ve yeşil sebzelerde bulunur. DİKKAT! Kızartma ile etkisini kaybeder.
3. Beta-karoten (A Vitamini)
Havuç, ıspanak ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler ile kayısı ve şeftali gibi meyvelerde fazlasıyla bulunur.
4. Koenzim Q
Vücut tarafından üretilir, diyet yoluyla da alınabilir. Her ne kadar ciğer, kalp ve böbrek gibi et ürünlerinde ve balıkta yüksek oranda bulunsa da, diyete takviye amaçlı alınan koenzim q hapları ile vücuda alınması daha etkilidir.
Sağlığımız için bu besinlerden tüketmeye özen gösterelim. Sağlıkla kalın.
Comments